Stopy procentowe – co warto o nich wiedzieć i jaki mają wpływ na kredyt?
O stopach procentowych często słyszy się w kontekście kredytów. Każda ich zmiana ma jednak wpływ na całą gospodarkę, a co za tym idzie na finanse każdego z nas. Obecnie stopy procentowe są rekordowo niskie i nigdy wcześniej nie miały takiej wartości jak obecnie. Obniżka stop procentowych wiąże się m.in. ze zmniejszeniem opłat, które dotyczą kredytów. Jest to więc dobra informacja dla każdego kredytobiorcy, który każdego miesiąca musi regulować ratę swojego zobowiązania.
Osoby, które nie mają żadnego kredytu często myślą, że wysokość stóp procentowych nie powinna ich zbytnio obchodzić. Niestety jest to błąd, ponieważ wysokość stóp procentowych jest ważna nie tylko dla osób, które mają lub planują mieć kredyt – jest też kluczowa dla całej gospodarki naszego kraju. Ten wskaźnik ma bowiem wpływ na inflacje, która w mniejszym lub też większym stopniu na co dzień dotyka każdego z nas. Zobacz więc, co warto wiedzieć o stopach procentowych i jakie mają one znaczenie w kontekście kredytów i pożyczek.
Czym są stopy procentowe?
Stopy procentowej warunkującenę, jaką kredytobiorca będzie musiał ponieść, pożyczając pieniądze od banku, ale nie tylko. Warunkują one także to jaką cenę zapłaci bank, jeśli zdecydujemy się mu oddać środki w depozyt. Najprościej mówiąc stopa procentowa to cena pieniądza, jaką należy zapłacić za jego pożyczenie. Z tego względu to m.in. od niej zależy czy wzięcie kredytu w danym momencie jest opłacalne, czy też nie. Obserwując stopy procentowe, a właściwie ich spadki lub też wzrosty można oszacować czy dany moment jest dobry na to, aby pożyczyć pieniądze czy też może lepiej jest się wstrzymać ze złożeniem wniosku kredytowego.
Inflacja
Warto wiedzieć, że stopy procentowe są istotne dlatego, że mają one zapewnić stabilność polskiej walucie. Są one wyznaczane przez ekonomistów i są w pewnym stopniu powiązane z inflacją. Słowo „inflacja” raczej nie budzi optymizmu u wielu osób, kojarzymy ja z czymś negatywnym. Warto jednak pamiętać, że inflacja nie jest nacechowana jedynie negatywnie. Jeśli utrzymuje się ona na odpowiednim poziomie, to jest ona dla gospodarki czymś korzystnym. Martwić można się w momencie, gdy jej poziom dynamicznie się zmienia. To wtedy następuje wzrost cen i za tę samą kwotę możemy kupić mniej niż jeszcze jakiś czas wcześniej.
Deflacja
Oprócz inflacji istnieje też coś takiego jak deflacja. Co to jest? O tym zjawisku mówi się zdecydowanie mniej niż o inflacji, a on także ma duże znaczenie w kontekście naszych finansów. Deflacja to długotrwały spadek średniego poziomu cen. Aby jak najbardziej ograniczyć ciągle spadki i wzrosty cen usług oraz produktów RPP operuje wartością pieniądza właśnie za pomocą stóp procentowych. Dzięki temu nasza waluta nie staje się bezwartościowa w perspektywie czasu.
Stopy procentowe – kiedy i przez kogo są ustalane?
Wysokość stop procentowych w Polsce ustalana jest przez Radę Polityki Pieniężnej. RPP to organ decyzyjny Narodowego Banku Polskiego (NBP). W skład Rady wchodzi prezes NBP oraz dziewięciu członków, którzy są co 6 lat powoływani przez sejm, senat i prezydenta. Długość kadencji została dopasowana w taki sposób, aby decyzja Rady nie była uzależniona od zmian władzy. Decyzje, które dotyczą wysokości stóp procentowych, podejmuje się na posiedzeniach Rady Polityki Pieniężnej. Co może wpłynąć na decyzję o podniesieniu lub zmniejszeniu stóp procentowych?
W latach 90 XX wieku oprócz analizy m.in. szybkości zwiększania się podaży pieniądza wprowadzono także tak zwany bezpośredni cel inflacyjny. Strategia celu inflacyjnego polega na tym, że bank centralny ustala optymalny poziom inflacji w danym okresie. Celem jest osiągnięcie założonego poziomu. W naszym kraju od roku 2003 celem jest inflacja na poziomie 2,5%, przy czym RPP dopuszcza odchylenie się od tej wartości o jeden punkt procentowy. Oznacza to, że zarówno inflacja na poziomie 1,5% jak i 3,5 procent będzie jeszcze wartością dopuszczalną.
Podczas podejmowania decyzji o tym, ile będzie wynosił poziom stóp procentowych, pod uwagę bierze się: raport o inflacji, założenia polityki pieniężnej na kolejny rok, informacje po posiedzeniach Rady Polityki Pieniężnej, sprawozdanie z realizacji polityki pieniężnej i sprawozdania z posiedzenia Rady Polityki Pieniężnej. Oprócz tego RPP zwraca także uwagę na kurs walutowy oraz sytuację finansów publicznych.
Wzrost stóp procentowych – kiedy podejmuje się decyzje w tej sprawie?
Decyzja o wzroście stóp procentowych jest podejmowana, aby zahamować drastyczny wzrost cen. W momencie, gdy poziom inflacji zaczyna rosnąć, rosną także ceny. Jak już wiadomo, z biegiem czasu skutkiem takich wydarzeń jest to, że za tę samą kwotę możemy kupić mniej niż wcześniej. Spadek siły nabywczej przekłada się na to, że pieniądze, które mamy w swoich portfelach są warte coraz mniej. Dlaczego tak jest? Ponieważ w obiegu jest po prostu zbyt wiele pieniędzy. W momencie, gdy stopy procentowe są wyższe, rośnie cena pieniądza. Bank centralny pożycza pieniądze bankom komercyjnym po wyższej cenie, a banki komercyjne udzielają kredytów z wyższym oprocentowaniem. Takie działanie nazywa się mianem „restrykcyjnej polityki monetarnej”.
Restrykcyjną politykę warto wdrożyć, gdy konieczna jest walka z inflacją, ponieważ jej poziom wymyka się spod kontroli. Niestety takie działanie, szczególnie gdy zostanie wprowadzone w złym momencie, może doprowadzić do wielu negatywnych skutków. Jednym z nich jest chociażby to, że kredyty stają się dla wielu osób zbyt drogie i zainteresowanie ich zaciąganiem będzie maleć. Oprócz tego przedsiębiorcy zaczną ciąć koszty zamiast tak jak do tej pory inwestować w swoje biznesy. W momencie, gdy kredyty są droższe, to na lokatach także można zarobić. Zamiast więc inwestować w kredyt, przedsiębiorcy bardziej będzie opłacało się trzymać pieniądze na lokacie.
Obniżka stóp procentowych – w jakiej sytuacji ma miejsce?
Tak jak już wspomnieliśmy w tym artykule, oprócz inflacji niepożądanym scenariuszem jest także deflacja. Jest to zjawisko przeciwne do inflacji, czyli polega na długotrwałym spadku średniego poziomu cen. Z perspektywy konsumentów jest to korzystny scenariusz, jednak deflacja dla gospodarki nie jest już niczym dobrym. Z biegiem czasu ta sama ilość pieniędzy jest warta więcej, a co za tym idzie, zwiększa się zadłużenie kraju. Aby osiągnąć swój cel inflacyjny, RPP musi obniżyć stopy procentowe. Takie działanie nazywa się mianem „polityki ekspansywnej”.
Polityka ekspansywna nazywana jest także polityką taniego pieniądza. Koszty kredytów zaczynają spadać i także dużo łatwiej jest je dostać. Z tego powodu rośnie konsumpcja, także więcej osób zaczyna inwestować. Przedsiębiorcy, zamiast ciąć koszty, inwestują w swoje biznesy, zatrudniają nowe osoby, a dochód narodowy rośnie. Ja więc widzisz, jest to sytuacja zupełnie odmienna, od tej opisanej wyżej.
Zmiany stóp procentowych a oprocentowanie kredytów
Dla osób, które mają aktywny kredyt, zmiana wysokości stóp procentowych ma duże znaczenie w kontekście kosztów zobowiązania. Dla kredytobiorców, którzy mają kredyt z oprocentowaniem zmiennym, najkorzystniejszą sytuacją jest ta, w której RPP zmniejsza stopy procentowe. Osoby, które mają kredyt z oprocentowaniem stałym, nie odczują żadnych zmian, jeśli wysokość stóp się obniży lub też wzrośnie. Przy oprocentowaniu zmiennym trzeba się jednak liczyć także z tym, że stopy procentowe mogą pójść w górę, co przełoży się na wzrost kosztów kredytu. Stopy procentowe mają też wpływ na stawkę WIBOR(R), a tak determinuje koszty związane ze spłatą kredytów hipotecznych.
Osoby, które posiadają kredyt hipoteczny, powinny stale monitorować decyzje Rady Polityki Pieniężnej, ponieważ to od nich zależy, jakie realne koszty z tytułu zaciągnięcia kredytu hipotecznego poniosą. Jeśli dopiero chcesz zaciągnąć kredyt, to powinieneś zastanowić się nad tym, czy korzystniejszym rozwiązaniem jest dla Ciebie oprocentowanie stałe, czy oprocentowanie zmienne. Decydując się na zobowiązanie ze stałym oprocentowaniem, nie musisz się bać, że jego koszty nagle się zwiększą. Z drugiej strony nie skorzystasz też z tego, że stopy procentowe są niższe – Twoja rata cały czas będzie taka sama.
