Przedawnienie kredytu – na czym polega i kiedy jest możliwe?
Przedawnienie roszczeń pozwala uniknąć odpowiedzialności za niespłacone zobowiązania. Jest to wyjątkowa sytuacja, w której kredyto lub pożyczkobiorca może uniknąć spłaty należności względem kredytodawcy. Choć wydaje się to być korzystną sytuacją, to przedawnienie ma także swoje minusy. Czym dokładnie jest przedawnienie kredytu i w jakich sytuacjach jest możliwe?
Przedawnienie kredytu – na czym polega?
Przedawnienie kredytu to sytuacja, w której po upływie określonego czasu bank nie może ścigać klientów, o to, żeby zwrócili swój dług. W teorii przedawnienie kredytu polega na tym, że bank przez konkretny czas ‘zapominał’ wyegzekwować od nas spłaty zadłużenia, więc dług się przedawnił. W takim przypadku, jeśli po przedawnieniu się długu bank zgłosi sprawę do sądu, to masz prawo odwołać się od wyroku i nie oddawać spłat zobowiązania, z którymi zalegasz. Oznacza to, że po upływie terminu przedawnienia dłużnik może skutecznie uchronić się przed zwrotem kwoty zobowiązania.
Przedawnienie kredytu dotyczy więc sytuacji, kiedy kredytobiorca pomimo obowiązku spłaty zadłużenia, zaniecha przekazywania należności. Powody opóźnień w spłacie i całkowitego zaprzestania mogą być różne. Częstą przyczyną są przejściowe kłopoty finansowe kredytobiorcy, brak środków na koncie w przypadku zlecenia stałego, czy brak stałego źródła dochodu. Działania egzekucyjne, które bank może podjąć, są jednak ograniczone czasowo. Jeśli dojdzie do sytuacji, że termin przedawnienia upłynie, to bank nie ma już możliwości dochodzenia od kredytobiorcy spłaty zobowiązania.
Kiedy kredyt się przedawnia?
Zasady obliczania przedawnienia uległy zmianie od lipca 2018 roku. Obecnie koniec terminu przedawnienia przypada na ostatni dzień roku kalendarzowego, czyli na 31 grudnia. W efekcie może się okazać, że termin przedawnienia gotówkowego, a także jego poszczególnych rat wynosi nie przepisowe 3 lata, a 4. Możemy opisać tę sytuację na przykładzie. Wyobraź sobie, że zaciągnąłeś kredytu w styczniu 2022 roku, jednak termin przedawnienia dla pierwszej raty liczy się dopiero od 31 grudnia 2022 roku. Oznacza to, że na przedawnienie kredytu możesz liczyć dopiero 31 grudnia 2025 roku.
Warto przy tym wiedzieć, że termin przedawnienia roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej wynosi 3 lata. Innymi słowy, bank może skutecznie dochodzić spłaty kredytu od dłużnika przez okres 3 lat. Termin ten obowiązuje zarówno, w przypadku jeśli klientem banku jest osoba fizyczna, jak i przedsiębiorca. Co ważne, jeśli pożyczkodawcą jest osoba fizyczna, a nie bank, to termin przedawnienia długu będzie wydłużony do 6 lat.
Przedawnienie kredytu hipotecznego a konsumenckiego
Z punktu widzenia banków, czyli kredytodawców, kredyt hipoteczny jest najbardziej opłacalnym rozwiązaniem. Dlaczego? Ten rodzaj kredytu nie ulega przedawnieniu i warto o tym pamiętać. W tym przypadku zabezpieczenie zobowiązania jest hipoteka. Bank w przypadku zaprzestania spłaty może doprowadzić do licytacji nieruchomości, a tym samym odzyskać zaległy dług od kredytobiorcy. Jeśli mówimy o kredycie hipotecznym, to przedawnieniu ulegają tylko odsetki.
Inaczej wygląda sytuacja w przypadku kredytu konsumenckiego, na przykład gotówkowego. O zobowiązanie tego typu mogą ubiegać się tylko osoby fizyczne. Inne są więc też warunki przedawnienia. Wysokość kredytu konsumenckiego może wynosić maksymalnie 255 500 zł. Przedawnienie umowy kredytu konsumenckiego następuje po 3 latach. Warto przy tym wiedzieć, że przedawnieniu ulegają zarówno kwota kredytu, jak i odsetki. Jednak przedawnienie kredytu nie oznacza automatycznego umorzenia długu. Oznacza to tyle, że jeśli kredytodawca będzie chciał dochodzić wyegzekwowania kwoty na drodze sądowej, to po prostu mu się to nie uda, gdyż już nie będzie miał podstawy prawnej. Należy za to pamiętać, że nie da się usunąć niekorzystnych wpisów w biurach informacji gospodarczej. Cierpi na tym więc Twoja zdolność kredytowa. Warto jeszcze pamiętać, że bieg przedawnienia może być przerwany. Kiedy się to dzieje?
Kiedy nastąpi przerwanie biegu przedawnienia?
Kiedy bieg terminu przedawnienia zostanie wstrzymany, to naliczanie okresu przedawnienia następuje od początku. Oznacza to, że zegar zostaje wyzerowany. Przerwanie może jednak nastąpić tylko w określonych przypadkach. Jakich? Przerwanie następuje w wyniku określonych zdarzeń prawnych, takich jak:
- sprawa zostanie skierowana do sądu przez bank przed upływem terminu przedawnienia,
- bank złoży wniosek o nadanie egzekucyjnej klauzuli wykonalności,
- bank wyśle wniosek z żądaniem spłaty zobowiązania,
- dłużnik uzna roszczenie banku i zacznie spłacać kredyt.
Co ważne, do takich sytuacji może dojść kilkakrotnie i w każdym przypadku bieg będzie liczony od nowa. Ponadto jeśli kredytodawca lub pożyczkobiorca skieruje do sądu pozew o zapłatę przeciwko kredyto lub pożyczkobiorcy przed upływem terminu przedawnienia, to wzmocni swoją pozycję względem zobowiązanego. Przedawnienie w takim przypadku zostanie przerwane w toku postępowania sądowego, lub komorniczego. Swój ewentualny nowy bieg rozpocznie dopiero po prawomocnym zakończeniu postępowania.
Przedawnienie długu u komornika – czy jest możliwe?
Zupełnie inaczej wygląda sytuacja, gdy nasz dług trafi do komornika. Czy dług u komornika może się przedawnić? Jeśli komornik prowadzi egzekucję w sprawie dłużnika, to nie ma możliwości przeterminowania zaległości. W momencie, kiedy bank złoży wniosek o egzekucję komorniczą, komornik rozpoczyna postępowanie, które zawsze jest poparte prawomocnym wyrokiem sądu.
Przedawnienie długu u komornika jest więc niemożliwe. Warto natomiast dokładniej przyjrzeć się postępowaniu. Jeśli nie otrzymałeś wcześniej pisma sądowego z wezwaniem do zapłaty, a komornik zajął Ci konto, to możesz złożyć wniosek o uchylenie nakazu zapłaty i wstrzymać egzekucję.
Co zrobić z przedawnionym długiem?
Według obowiązujących przepisów dłużnik nie musi występować o uznanie przedawnienia roszczeń bankowych. Jeśli więc sprawa trafi do sądu, to organ ma obowiązek zweryfikowania, czy nie doszło do przedawnienia kredytu. W przypadku potwierdzonego przedawnienia wniosek zostanie odrzucony. W efekcie dług dalej istnieje, ale nie ma możliwości jego prawnego wyegzekwowania.
Jakie są skutki przedawnienia długu?
Zapewne zastanawiasz, co się dzieje, kiedy faktycznie dojdzie do przedawnienia długu i jakie są tego skutki. W tym paragrafie przedstawimy najważniejsze z nich. Przede wszystkim przy przedawnieniu długu dłużnik nie musi spłacać zobowiązania. Są oczywiście wyjątki od tej zasady, na przykład jeśli zdecydujesz się dobrowolnie uregulować należności. Co więcej, po przedawnieniu długu wierzyciel nie ma prawa żądać jego zapłaty. Pamiętaj jednak, że nie możesz domagać się zwrotu pieniędzy, gdy w wyniku swojej niewiedzy dokonałeś spłaty zobowiązania po terminie. Dochodzi wówczas do przerwania biegu przedawnienia.
Ponadto osoby lub firmy udzielające pożyczek mogą sprzedać Twoje zadłużenie komuś innemu na zasadach cesji. Zdarzają się sytuacje, że sprzedany dług jest przeterminowany. W takim przypadku również nie musisz go spłacać. Warto jednak zwrócić się do firmy windykacyjnej z pismem informującym o przedawnieniu zadłużenia, powołując się na nową Ustawę o przedawnieniu długów z 2018 r.
Przedawnienie kredytu – podsumowanie
Jak już wiesz, przedawnienie większości długów następuje po okresie 3 lat. Okres ten może jednak zostać przerwany. W takim przypadku przedawnienie będzie naliczane od początku. Natomiast w przypadku kredytodawców i pożyczkodawców, którzy nie prowadzą działalności gospodarczej w tym zakresie, przedawnienie następuje dopiero po upływie 6 lat. Skutkiem przedawnienia jest brak możliwości legalnego przymuszenia dłużnika do wykonania zobowiązania.
