Pożyczki podporządkowane – czym są i kto może z nich skorzystać?
Choć pożyczki podporządkowane nie są jeszcze popularnym rozwiązaniem, to wyróżniają się korzystnymi warunkami. Produkt ten skierowany jest do małych i średnich przedsiębiorstw, które prowadzą działalność we wszystkich sektorach komercyjnych, a przykłady możemy znaleźć na lokalnym rynku. Co ważne, pożyczka podporządkowana wyróżnia się specyficznym sposobem finansowania. Mianowicie pożyczkobiorca stanowi podmiot zależny wobec pożyczkodawcy, a sama pożyczka łączy w sobie cechy finansowania kapitałowego i kredytowego. Czym jest pożyczka podporządkowana i kto może z niej skorzystać?
Pożyczka podporządkowana – co to jest?
Firmy oraz różnego rodzaju instytucje nierzadko szukają dodatkowego kapitału, który pozwoliłby im na rozwój. Dla osób fizycznych przeznaczone są takie produkty, jak kredyty hipoteczne, gotówkowe, lub szeroka gama ofert pożyczkowych. Inaczej wygląda sytuacja w przypadku podmiotów prawnych. One mogą skorzystać z właśnie takich opcji, jak pożyczka podporządkowana.
Najpopularniejsza definicja pożyczki podporządkowanej mówi, że jest to rodzaj zobowiązania udzielanego jednostce zależnej przez kontrolującą ją jednostkę dominującą (tzw. wierzyciela podporządkowanego). Celem pożyczki podporządkowanej jest więc wsparcie jednostki zależnej w jej rozwoju. Zobowiązanie tego typu najczęściej udzielane jest bankom. Ale nie tylko. W praktyce pożyczka podporządkowana jest sytuacją, w której pożyczkobiorca stanowi podmiot zależny względem pożyczkodawcy.
Co wyróżnia pożyczkę podporządkowaną?
Pożyczka podporządkowana jest wyjątkowo specyficznym zobowiązaniem. Jak już wiemy, jest ona udzielana jednostkom zależnym, przez kontrolujące je jednostki dominujące. Możemy to także wyjaśnić na przykładzie. Weźmy na tapet banki, które bardzo często wykorzystują schemat pożyczki podporządkowanej, żeby wesprzeć przy jej pomocy jednostki zależne w rozwoju. W 2016 roku ING Bank Śląski uzyskał pożyczkę podporządkowaną w wysokości 150 mln euro od holenderskiego ING Banku N.V. Ten drugi bank jest jego większościowym udziałowcem. Natomiast w 2020 roku BNP Paribas Bank Polska S.A. zawarł z BNP Paribas S.A., francuską spółką akcyjną umowę nieodnawialnej pożyczki podporządkowanej w kwocie 2,3 mld zł.
Zobowiązanie każdorazowo tworzone jest poprzez zawarcie umowy między bankiem a dostarczycielem kapitału. Główną cechą wyróżniającą pożyczkę podporządkowaną jest to, że w przypadku bankructwa pożyczkobiorcy, wierzyciel jest spłacany jako ostatni. Taka sytuacja sprawia, że pożyczka podporządkowana wiąże się z dużym ryzykiem. Jest jednak dużo łatwiejsza do uzyskania i bardziej opłacalna, niż emisja akcji firmy (czyli wprowadzenie na rynek akcji, w celu zwiększenia liczby udziałów, składających się na majątek danej spółki).
W przypadku pożyczki podporządkowanej inwestor jest świadomy wysokiego ryzyka i wyraża na nie zgodę. Oczywiście nie jest to działanie bezinteresowne. Co pożyczkodawca może zyskać? W zamian za udzielenie pożyczki, inwestor liczy na udziały w potencjalnych zyskach związanych z inwestycją. Natomiast zabezpieczeniem stają się aktywa przedsiębiorstwa, które zdecydował się on wesprzeć finansowo.
Kto może skorzystać z pożyczki podporządkowanej?
Pożyczka podporządkowana przede wszystkim skierowana jest do małych oraz średnich przedsiębiorstw, które głównie działają w we wszystkich sektorach komercyjnych. Chociaż, jak widzimy na przykładzie ING Banku Śląskiego oraz BNP Paribas Bank Polska S.A., z pożyczki podporządkowanej mogą skorzystać także większe podmioty, kwota potrafi być bardzo wysoka. Warto przy tym wiedzieć, że jest to produkt, z którego mogą skorzystać firmy stabilne finansowo. Przez to minimalizowane jest ryzyko bankructwa. Firma musi wykazać regularne zyski oraz dobre perspektywy rozwoju.
Kto jeszcze może skorzystać z pożyczki podporządkowanej? Zdarzają się także sytuacje, że firma ze stabilną sytuacją finansową ma niską zdolność kredytową. W takim przypadku alternatywnym rozwiązaniem jest właśnie pożyczka podporządkowana. Z finansowania tego typu mogą skorzystać również firmy, które nie funkcjonują poza parkietem giełdowym, przez co nie są w stanie pozyskać kapitału poprzez emisję akcji.
Jakie są warunki uzyskania pożyczki podporządkowanej?
Choć pożyczka podporządkowana jest alternatywą dla firmowych kredytów bankowych, to proces jej pozyskiwania jest wyjątkowo podobny. Najczęściej, żeby uzyskać pożyczkę podporządkowaną, trzeba złożyć wniosek o finansowanie i dołączyć do niego wymagane przez daną instytucję dokumenty. Co należy przygotować? Przede wszystkim dokumenty rejestrowe oraz finansowe, w tym bilans, rachunek zysków i strat oraz sprawozdanie za ostatni rok. Bardzo ważne jest także odpowiednie uzasadnienie wniosku. Powinno ono zawierać biznesplan.
Na podstawie powyższych dokumentów pożyczkodawca ocenia ryzyku i podejmuje decyzję, czy jest skłonny udzielić zobowiązania. A jak wygląda umowa o pożyczkę podporządkowaną? Muszą się w niej znaleźć takie informacje jak:
- kwota udzielonego zobowiązania,
- cel pożyczki,
- sposób oraz termin wypłaty środków,
- wysokość oprocentowania pożyczki,
- termin i sposób spłaty zobowiązania,
- wszelkie warunki dodatkowe.
Jak wygląda spłata pożyczki podporządkowanej?
Zacznijmy od tego, że spłata pożyczki podporządkowanej najczęściej odbywa się w trybie jednorazowym. Oznacza to, że pożyczoną kwotę zwracamy jednorazowo po zakończeniu okresu, na jaki została zawarta umowa (najczęściej jest to okres minimum 5 lat). W czasie trwania pożyczki spłacane są natomiast tylko odsetki. Pożyczka podporządkowana nie jest więc zobowiązaniem ratalnym i warto o tym pamiętać.
W szczególnych sytuacjach możliwa jest przedterminowa spłata, należy jednak uzyskać zgodę KNF-u (Komisji Nadzoru Finansowego). Na przykład w 2021 roku ING Bank Polski taką zgodę uzyskał i mógł spłacić swoje zobowiązanie przed upływem ustalonego wcześniej terminu. Wcześniejszej spłaty można dokonać, w sytuacji, kiedy nie ma ryzyka, że spłata wpłynie negatywnie na wypłacalność i rentowność dłużnika. Warto jednak wiedzieć, że pożyczka podporządkowana nie może zostać spłacona przed terminem, gdy została zaciągnięta na czas nieokreślony.
Spłata pożyczki podporządkowanej jest dosyć specyficzna. Przede wszystkim dlatego, że w przypadku bankructwa, spłata pożyczkodawcy odbywa się dopiero na samym końcu. Pierwszeństwo przed nim mają wszyscy kontrahenci, firmy współpracujące i pracownicy. Jest to konstrukcja, która chroni interesy wierzyciela uprzywilejowanego. Dług wobec firmy, która udzieliła pożyczki, zostaje zaspokojony dopiero po spłacie wszystkich wyżej wymienionych zobowiązań.
Zalety i wady pożyczki podporządkowanej
Pożyczki podporządkowane są atrakcyjną alternatywą dla tradycyjnych kredytów bankowych. Czy wiesz, że grupa Luxmed miała szansę otworzyć swoje placówki w największych miastach Polski, właśnie dzięki pożyczce podporządkowanej? Rozwiązanie to ma wiele zalet. Jakich? Przede wszystkim jest to sposób na pozyskanie dużego kapitału, kiedy masz utrudniony dostęp do kredytu bankowego. Pożyczkę podporządkowaną wyróżnia także brak zabezpieczeń na środkach trwałych. Do zalet możemy zaliczyć również elastyczne i indywidualnie ustalane warunki finansowania. Dzięki temu są one dostosowane do inwestycji i potrzeb pożyczkobiorcy.
Dla wielu przedsiębiorstw dużą zaletą jest spłata na koniec umowy. W takim przypadku spłata nie obciąża bieżącego budżetu, za to oddają pełną kwotę w momencie, gdy inwestycja przyniosła zamierzone zyski. Co ważne, pożyczka podporządkowana generuje niższe koszty przy pozyskiwaniu kapitału, niż przy emisji kapitału. Choć rozwiązanie to ma wiele zalet, warto także pamiętać, że posiada kilka wad. Jakich?
Na niekorzyść pożyczki podporządkowanej wpływa fakt, że ma ona wyższe koszty, niż tradycyjny kredyt bankowy. Niestety jest to także rozwiązanie skierowana do okrojonej grupy odbiorców. Z pożyczki podporządkowanej mogą skorzystać tylko firmy o ugruntowanej pozycji na rynku i wyróżniające się stabilną sytuacją finansową. Co więcej, pożyczka podporządkowana jest wyjątkowo popularnym rozwiązaniem, co sprawia, że jej dostępność jest ograniczona.
Podsumowanie
Pożyczka podporządkowana to korzystne rozwiązanie dla firm, które z różnych przyczyn nie mogą lub nie chcą skorzystać z kredytu bankowego. Jest to opłacalny sposób na finansowanie inwestycji oraz wartościowe wsparcie w rozwoju działalności. Co więcej, pożyczka podporządkowana wyróżnia się elastycznymi warunkami umowy. Niestety musimy pamiętać, że jest to rozwiązanie skierowana do firm, które mają stabilną sytuację finansową. Jest to więc korzystne rozwiązanie dla spółek akcyjnych, którym bardziej opłaca się wziąć pożyczkę podporządkowaną niż wyemitować akcje. W ogólnym rozrachunku pożyczki podporządkowane mają dobre opinie, a ich zaciągnie, jest uważane za korzystne rozwiązanie.
