Podatek od wzbogacenia – ile wynosi oraz kto i kiedy musi go zapłacić?
W Polsce istnieje bardzo rozbudowany system podatkowy. Większość osób jest negatywnie nastawiona do tego, aby je płacić, a niektóre z nich budzą szereg pytań. Jednym z takich podatków jest podatek od wzbogacenia. W końcu pracujemy po to, aby polepszyć swój komfort życia oraz pozwolić sobie na przyjemności. Czemu ktoś miałby więc prosić nas o to, abyśmy płacili podatek od tego, że wzbogaciliśmy się w uczciwy sposób? Nowy samochód czy też budowa domu to rzeczy, na które często odkładamy wiele lat. Płacenie pieniędzy Urzędowi Skarbowemu budzi więc sprzeciw w wielu osobach. Warto jednak wiedzieć, na czym polega podatek od wzbogacenia i kiedy należy go zapłacić.
Podatek od wzbogacenia – czym jest?
Przede wszystkim należy wiedzieć, że „podatek od wzbogacenia się” jest jedynie potocznym określeniem. Według polskiego prawa jest to Podatek od Czynności Cywilnoprawnych, czyli w skrócie PCC oraz Podatek od Spadków i Darowizn. Podatek od Czynności Cywilnoprawnych opłaca transakcje, które nie zostały obciążone podatkiem VAT.
Przykład:
Decydujesz się na kupno samochodu od osoby prywatnej, której ogłoszenie znalazłeś w internecie. Z racji tego, że osoba, która sprzedaje swoje auto, nie jest płatnikiem VAT, a transakcja nie została potwierdzona fakturą, tylko umową cywilnoprawną, musisz opłacić PCC.
Z kolei Podatek od Spaków i Darowizn należy zapłacić w momencie, gdy Twój majątek zwiększy się poprzez otrzymanie spadku lub darowizny od rodziny.
Kto i kiedy musi zapłacić Podatek od Czynności Cywilnoprawnych?
Jak się z pewnością domyślasz, ustawa przewiduje kilka sytuacji, w których należy zapłacić PCC – nie tylko po kupnie samochodu od osoby prywatnej. Taką opłatę należy uiścić w Urzędzie Skarbowym także gdy:
– Dochodzi do sprzedaży lub zamiany rzeczy i praw majątkowych. Najprostszym przykładem jest oczywiście sprzedaż auta, gdy to kupujący musi zapłacić podatek. Podczas zamiany to obie strony muszą ponieść koszt PCC.
– Zostanie ustanowiona hipoteka. W takiej sytuacji podatek musi zapłacić klient banku, który decyduje się na kredyt hipoteczny na budowę lub zakup nieruchomości.
– Zostanie zawarta umowa dożywocia. Podatek od Czynności Cywilnoprawnych musi wtedy zapłacić osoba, która nabywa nieruchomość, która jest obciążona taką umową.
– Ustanowi się odpłatne użytkowanie lub odpłatną służebność. Opłacenie podatku będzie leżeć po stronie nabywcy służebności lub użytkownika rzeczy bądź nieruchomości.
– Otrzymamy darowiznę. W tym wypadku płaci osoba obdarowywana.
– Zawrzemy umowę depozytu nieprawidłowego. Podatek płaci przechowujący.
Podatek od czynności cywilnoprawnych należy opłacić bez wezwania w ciągu maksymalnie 14 dni kalendarzowych od transakcji. Formularz należy złożyć we właściwym Urzędzie Skarbowym.
Podatek od spadków i darowizn – kiedy trzeba go zapłacić?
Ustawa dotycząca podatku od spadków i darowizn jasno określa sytuacje, w których należy opłacić podatek. Musimy go odprowadzić w takich okolicznościach jak:
– dziedziczenie, zapis zwykły, zapis windykacyjny, polecenia testamentowe,
– darowizna i polecenie darczyńcy,
– nieodpłatne zniesienie współwłasności,
– zachowek, jeżeli uprawniony nie uzyskał go w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny lub w drodze dziedziczenia albo w postaci zapisu.
Do obowiązkowego opłacenia podatku są zobligowane osoby, które otrzymały majątek w spadku, którego wartość przekracza kwotę wolną od podatku. Podatek od spadków i darowizn należy opłacić w ciągu 14 dni kalendarzowych, które są liczone od momentu doręczenia podatnikowi decyzji organu podatkowego o wysokości daniny. Kwotę podatku ustala się na podstawie zeznania podatkowego o nabyciu rzeczy lub praw majątkowych złożonego przez podatnika. Kwota może być także ustalona na podstawie wspólnego zeznania podatkowego.
Podatek od wzbogacenia – ile wynosi?
To jaką wysokość podatku od wzbogacenia się będziesz musiał zapłacić, zależy od sytuacji. Aktualne stawiki dla PCC wynoszą:
– 2% – przy umowach sprzedaży ruchomości, nieruchomości, prawa użytkowania wieczystego, prawa do lokalu mieszkalnego i prawa do domu jednorodzinnego i lokalu w małym domu mieszkalnym.
– 1% – przy umowach sprzedaży innych praw majątkowych i odpłatnym użytkowaniu, w tym nieprawidłowe oraz odpłatna służebności.
– 2% – przy umowie zamiany, dożywocia, o podział spadku, przekazania darowizny i zniesienia współwłasności, które dotyczą: nieruchomości, ruchomości oraz praw użytkowania wieczystego.
– 2% – dla umów pożyczek, które zostały zawarte przed 2019 rokiem oraz 0,5% dla umów zawartych w 2019 roku.
– 0,1% – w przypadku ustanowienia hipoteki, a stawka liczona jest od kwoty zabezpieczonej wierzytelności.
– 0,5% – spółka i zmiany w jej umowie.
Jeśli nie ujawnisz czynności, od której powinien być odprowadzony podatek, a Urząd Skarbowy to wykryje, to zostanie na Ciebie nałożony podatek karny w wysokości aż 20%. Nie warto więc ryzykować i o wiele lepiej jest zapłacić 1-2% podatku niż później zmagać się z o wiele większą kwotą.
Ile wnosi podatek od spadków i darowizn?
Jeśli chodzi o naliczenie wysokości podatku od spadku i darowizn, to sytuacja jest trochę bardziej skomplikowana. Aby prawidłowo określić wysokość podatku, należy znać grupy podatkowe – wyróżniamy aż 3. Do pierwszej grupy podatkowej zalicza się najbliższą rodzinę, czyli: małżonków, rodziców, dziadków, dzieci, wnuki, prawnuki, ojczymów, macochy, teściów, zięciów i synowe. Do drugiej grupy zalicza się: ciotki, wujków, zastępnych rodziców, zastępnych i małżonków pasierbów, małżonków rodzeństwa i rodzeństwo małżonków. W trzeciej grupie znajdują się wszyscy pozostali nabywcy.
Można wyróżnić także grupę „zerową”. W niej znajdują się małżonkowie, dzieci, wnuki, prawnuki, rodzice, dziadkowie, pasierbowie, rodzeństwo, ojczym i macocha. Ta grupa jest zwolniona z opłacenia podatku. Wysokość podatku określa się zatem od poziomu pokrewieństwa pomiędzy podatnikiem a spadkobiercą.
Stawki dla grupy I:
- do wartości 10 278 zł – 3%
- od wartości od 10 278 zł do 20 556 zł – 5%
- od wartości powyżej 20 556 zł – 7%.
Stawki dla grupy II:
- do wartości 10 278 zł – 7%
- od wartości od 10 278 zł do 20 556 zł – 9%
- od wartości powyżej 20 556 zł – 12%.
Stawki dla grupy III:
- do wartości 10 278 zł – 12%
- od wartości od 10 278 zł do 20 556 zł – 16%
- od wartości powyżej 20 556 zł – 20%.
Kiedy można uniknąć podatku od wzbogacenia się?
W przypadku podatku od czynności cywilnoprawnych ustawa przewiduje kilka przypadków, w których podatnik jest zwolniony od uiszczenia opłaty. Zwolnieniu z PCC podlega: sprzedaż obligacji skarbowych i walut obcych, sprzedaż rzeczy ruchomych, jeśli podstawa opodatkowania nie przekracza 1000 zł oraz transakcja, w których stroną są jednostki samorządu terytorialnego.
Podatku od spadku i darowizny nie muszą opłacić osoby z grupy zerowej oraz te, które otrzymały spadek lub darowiznę, która nie przekracza kwoty wolnej od podatku. Warto zawsze sprawdzić, czy transakcja lub też przyjęcie darowizny nie wiąże się w danym przypadku z koniecznością odprowadzenia podatku. Dzięki temu unikniesz kar w momencie, gdy Urząd Skarbowy wykryje nieprawidłowości i zatajenie transakcji, która powinna być obwarowana podatkiem.
