Czym jest sankcja kredytu darmowego i co warto o niej wiedzieć?
Polskie prawo przewiduje różne działania, których głównym zadaniem jest ochrona konsumentów przed lichwą oraz nieuczciwymi pożyczkodawcami. Jednym z nich jest sankcja kredytu darmowego, nazywana też skrótowo SKD. To użyteczne narzędzie, dzięki któremu wielu dłużników mogło spłacić kredyt lub pożyczkę bez konieczności ponoszenia dodatkowych kosztów. Skorzystanie z tej opcji jest z pozoru proste, choć w praktyce należy uważać, bo SKD można łatwo nadużyć. Czym jest sankcja kredytu darmowego? Kto może z niej skorzystać i jakie warunki trzeba spełnić? Czy faktycznie jest to skuteczny sposób na uniknięcie nadmiarowych kosztów drogiego kredytu?
Czym jest sankcja kredytu darmowego (SKD)?
Sankcja kredytu darmowego to przepisy prawne zawarte w Ustawie o kredycie konsumenckim, które uprawniają pożyczkobiorcę do spłaty zobowiązania bez ponoszenia dodatkowych kosztów (odsetek, prowizji, opłat administracyjnych). Jeżeli zachodzą przesłanki do zastosowania SKD i dłużnik faktycznie zdecyduje się skorzystać z tej opcji, to kredyt faktycznie będzie w pełni darmowy – do spłaty pozostanie jedynie pierwotny kapitał. To użyteczne narzędzie zostało wprowadzone przez ustawodawcę, by wyrównać balans na rynku. Wcześniej to firmy pożyczkowe miały dużo silniejszą pozycję od zwykłych konsumentów, a wiele z nich wykorzystywało to do oferowania niekorzystnych, lichwiarskich produktów, naruszając dobre obyczaje, a czasami wręcz działając niezgodnie z prawem. Wprowadzenie SKD oraz inne zmiany w prawie sprawiły, że takie działania stały się bardzo rzadkie, co okazało się niezwykle korzystne dla zwykłych konsumentów.
Sankcja kredytu darmowego – jakie warunki trzeba spełnić?
By skorzystać z sankcji kredytu darmowego, trzeba spełnić jeden z dwóch warunków. SDK przysługuje w sytuacji, w której w ramach umowy pożyczki pożyczkodawca nie określił zasad spłaty kredytu, a w szczególności jego terminu oraz wysokości kosztów. W takiej sytuacji pożyczkobiorca po skorzystaniu z sankcji darmowego kredytu ma obowiązek spłacać zobowiązanie w równych, comiesięcznych ratach, począwszy od daty zawarcia umowy. Taka sytuacja zdarza się jednak bardzo rzadko, bo większość firm pożyczkowych dba o odpowiedni kształt dokumentów.
Znacznie częstszym przypadkiem uprawniającym do skorzystania z sankcji kredytu darmowego jest brak wywiązania się z obowiązków informacyjnych nałożonych na pożyczkodawcę. Lista obowiązków podmiotów udzielających kredytów konsumenckich jest bardzo długa – reguluje je aż kilkanaście artykułów Ustawy o kredycie konsumenckim. To m.in. obowiązek poinformowania o RRSO oraz całkowitym koszcie pożyczki. Ale to nie koniec, bo z SKD można też skorzystać w razie niektórych, specyficznych błędów w konstrukcji umowy pożyczki. Dzieje się tak np. gdy pożyczkodawca ustalił za wysokie odsetki lub opłaty niezgodne z prawem. Ustawa traktuje takie działanie jak wprowadzanie konsumentów w błąd, a sankcja kredytu darmowego ma umożliwić dłużnikom obronę w takich właśnie sytuacjach.
Jak skorzystać z sankcji kredytu darmowego?
Skorzystanie z sankcji kredytu darmowego jest bardzo proste. Wystarczy napisać oświadczenie o chęci skorzystania z SKD. Odpowiednie wzory można znaleźć w internecie, choć kształt i wygląd pisma jest właściwie dowolny. W ramach oświadczenia należy zawrzeć najważniejsze informacje na temat umowy pożyczki (jej numer, dane pożyczkodawcy oraz pożyczkobiorcy), a także dokładnie przedstawić i opisać argumentację, jaka zdaniem pożyczkobiorcy uprawnia go do skorzystania z sankcji kredytu darmowego. Argumenty powinny być solidne i merytoryczne – należy zwrócić na konkretne przykłady, które doprowadziły do wprowadzenia w błąd konsumenta na etapie składania wniosku o pożyczkę lub podpisywania umowy, a także wskazać wady prawne zawarte w dokumencie. Oświadczenie należy wysłać do pożyczkodawcy. Można to zrobić za pomocą e-maila, choć najlepiej, by było to pismo nadane listem poleconym za zwrotnym potwierdzeniem odbioru. Co istotne, z uprawnień sankcji kredytu darmowego można skorzystać jedynie w okresie roku po podpisaniu umowy, nawet jeśli kredyt konsumencki został udzielony na znacznie dłuższy okres.
Czy pożyczkodawca musi uznać sankcję kredytu darmowego?
Teoretycznie pożyczkodawca ma obowiązek uznania sankcji kredytu darmowego. Z przepisów Ustawy o kredycie konsumenckim wynika bezpośrednio, że SKD jest uprawieniem, z którego pożyczkobiorcy mogą korzystać zgodnie z własną wolą. Od strony prawnej firma pożyczkowa nie ma tutaj nic do powiedzenia – jeśli wystąpiły przesłanki uprawniające do skorzystania z tej opcji, to sankcja kredytu darmowego jest zwyczajnie faktem. Natomiast w praktyce jest już różnie. Niestety duża część pożyczkodawców może nie uznać oświadczenia przesłanego przez konsumenta ze względu na brak przesłanek świadczących o możliwości skorzystania z SKD. Co zrobić w takiej sytuacji?
Sankcja kredytu darmowego a spór z pożyczkodawcą
Jeżeli pożyczkodawca nie zgadza się ze złożonym oświadczeniem i uważa, że nie zaistniały przesłanki umożliwiające skorzystanie z sankcji kredytu darmowego, to właściwym organem do rozstrzygania sporów jest sąd. W takiej sytuacji firma pożyczkowa ma prawo do pozwania klienta – i zapewne prędzej czy później skorzysta z takiej opcji. W razie sporu warto skorzystać z usług prawników zajmujących się sankcją kredytu darmowego. Muszą oni przeanalizować nie tylko samą umowę pożyczki, ale też całość korespondencji z firmą pożyczkową. Istnieje taka możliwość, że konsument faktycznie popełnił błąd – dlatego zasadniczo przed skorzystaniem z SKD warto skonsultować się z prawnikami.
Mimo to wielu przypadkach sankcja kredytu darmowego faktycznie powinna mieć zastosowanie. W takiej sytuacji należy napisać oficjalną reklamację do firmy pożyczkowej. Należy w niej zawrzeć argumentację z oświadczenia, podkreślając przesłanki umożliwiające skorzystanie z SKD. Jeśli firma pożyczkowa odrzuci reklamację, to warto się od niej odwołać, raz jeszcze przedstawiając nasze argumenty. Gdy to nie zadziała, to liczba możliwych działań została wyczerpana. Pozostaje wówczas zaczekać na pozew sądowy od pożyczkodawcy. W sądzie należy bezwzględnie skorzystać z pomocy prawnika, który przeprowadzi za nas obronę procesową. Nie należy się bać – w razie wygranej koszty zastępstwa poniesie strona przegrana, czyli firma pożyczkowa.
Sankcja kredytu darmowego a pomoc prawnika
Na rynku działają prawnicy oraz wyspecjalizowane kancelarie prawne zajmujące się właśnie sankcją kredytu darmowego. W razie ewentualnych wątpliwości warto udać się do nich po pomoc. Choć SKD z pozoru jest dość prostym konceptem, to w praktyce duże znaczenie ma treść i konstrukcja podpisanej umowy. Wiele kwestii zależy też od aktualnej linii orzeczniczej, jakie przyjmują poszczególne polskie sądy wobec spraw związanych z sankcją kredytu darmowego. Większość orzeczeń ma raczej tendencję do faworyzowania racji konsumentów, choć szczegóły zależą już od argumentów i przesłanek podejmowanych przez dłużników. Warto pamiętać, że każda sprawa ma różni się między sobą, a okoliczności zdarzenia mają kluczowy wpływ na decyzję podjętą przez sąd. W razie wątpliwości po rozprawie sądowej zawsze można złożyć wniosek o treść orzeczenia, a także o jego uzasadnienie. W razie przegranej w sądzie rejonowym istnieje też możliwość apelacji, choć z reguły nie opłaca się jej złożyć – to już zależy od tego, co uzgodni się z prawnikiem.
Sankcja kredytu darmowego – podsumowanie
Z sankcji kredytu darmowego możemy skorzystać, gdy umowa pożyczki nie zawiera informacji na temat warunków i terminu jej spłaty, lub gdy pożyczkodawca nie wywiązał się z obowiązków informacyjnych i działał z naruszeniem prawa. Jeśli takie przesłanki faktycznie występują, to możemy oddać jedynie pożyczony kapitał, bez odsetek czy prowizji. By skorzystać z sankcji kredytu darmowego, należy napisać oświadczenie, w którym zawrzemy wszystkie argumenty świadczące na naszą korzyść. Dokument przesyłamy pożyczkodawcy, który musi go przyjąć. Czasami firmy pożyczkowe nie zgadzają się z argumentacją klientów i składają pozew do sądu. W takiej sytuacji należy udowodnić przed sądem, że mieliśmy prawo skorzystać z sankcji kredytu darmowego.
