Co warto wiedzieć o lokatach?
Lokata jest umową z bankiem na podstawie, której klient powierza mu swoje oszczędności na określony czas. Lokata jest zdecydowanie jednym z popularniejszych metod oszczędzania pieniędzy. Czym jest zatem lokata i co warto na jej temat wiedzieć?
Czym jest lokata?
Lokata to umowa z bankiem, stanowiąca fundament powierzenia mu pieniędzy klienta. Po upływie określonego czasu, bank oddaje klientów pieniądze wraz z odsetkami. Cały proces można zatem porównać do oprocentowanej pożyczki z banku. Niemniej jednak, przyjmuje się, że lokata jest jednym z najbardziej bezpiecznych instrumentów oszczędzania na rynku finansowym. Dlaczego? Ponieważ jej wypłata gwarantowana jest przez Bankowy Fundusz Gwarancyjny. Ważne podkreślenia jest również fakt, że celem lokaty jest nie tylko zachowanie oszczędności, ale również osiągnięcie zysku. Oznacza to, więc ochronę już zgromadzonego kapitału i otrzymania dodatkowych odsetek.
Rodzaje lokat
Instytucje finansowe oferują różne lokaty, od których zależne będzie wypłacanie odsetek – mogą być one wypłacane miesięcznie, kwartalnie, rocznie bądź dopiero po zakończeniu całej umowy. Niemniej jednak, sama częstotliwość naliczania odsetek w stosunku do kapitału klienta określana jest jako kapitalizacja. Tak też, rynek oferuje naprawdę szeroką gamę lokat. Najpopularniejszymi będą:
Lokata standardowa terminowa
Ta lokata jest najczęściej wybieranym sposobem ochrony kapitału, również ze względu na jej wysoką popularność. Cały proces polega wówczas na powierzeniu określonej kwoty bankowi na umówiony z góry okres czasu – na przykład 4 miesiące, pół roku. Gdy dochodzi do zakończenia umowy instytucja finansowa zobowiązana jest zwrócić klientowi cały wpłacony kapitał wraz z odsetkami. Co do zasady oprocentowanie takich lokat jest stałe, a zerwanie umowy pociąga za sobą konsekwencje finansowe pod postacią utraty odsetek. Dlatego też, standardowa lokata terminowa winna pozostać w banku do końca trwania umowy.
Rentierska lokata
Jest to rodzaj lokaty długoterminowej, co oznacza, że zawierana jest na minimum 12 miesięcy – zwykle jednak dotyczy okresów 2 i 3 lat. Oferta ta skierowana jest głównie do osób, które pragną szybciej gospodarować wypracowanym zyskiem. Ważne podkreślenia jest, że odsetki zostają wypłacone w regularnych, określonych w umowie odstępach czasu (np. co miesiąc, co kwartał), a nie na sam koniec umowy. Oprocentowanie lokaty rentierskiej jest co do zasady wyższe. Problem może jednak stanowić wyższe próg wejścia. Oznacza to bowiem, że inwestycja kierowana jest zwykle do zamożnego klienta, który wpłaci co najmniej 100 000 zł na dłuższe okres. Niemniej jednak, zdarza się, że dana instytucja finansowa nie ma określonego progu wejścia.
Lokata overnight
Jest to, niewątpliwie, ciekawy rodzaj lokaty, ponieważ jest ona nocna bądź jednodniowa. Oznacza to, że kapitał zamrożony jest na jeden dzień, a kolejnego dnia bank zobowiązany jest zwrotu środków i odsetek. Lokaty te niegdyś cieszy się dużą popularnością z uwagi na szansę, aby uniknąć podatek Belki. Obecnie cieszą się mniejszą popularnością i tylko niektóre banki oferują ten typ lokaty.
Lokata strukturyzowana
Ten rodzaj lokaty złożony jest z dwóch części: bezpiecznej i inwestycyjnej, a samo przeznaczenie lokaty jest dwukierunkowe: ochrona kapitału i osiągnięcie zysku. Oznacza to bowiem, że część powierzonego kapitału zostaje umiejscowiona w bezpieczne instrumenty finansowe (czyli np. obligacje). Druga część natomiast lokowana jest w instrumenty pozwalające na uzyskanie zysku – jednak ta część związana jest z wyższym ryzykiem. Lokata ta jest zazwyczaj długoterminowa, a po zakończonej umowie instytucja finansowa wypłaca zamrożony kapitał i odsetki, o ile takie zostały wypracowane.
Lokata progresywna
Lokata progresywna jest zazwyczaj lokatą długoterminową. Z kolei, wysokość oprocentowania zależna jest od dwóch czynników: wpłaconego kapitału oraz długości trwania umowy. Oznacza to bowiem, że zamrożone środki na początku trwania umowy mają niskie oprocentowanie, a sam progres następuje w ostatnich miesiącach – czyli w ostatnich miesiącach trwania umowy odsetki są najwyższe.
Lokata walutowa
Jest to bowiem rodzaj tak zwanego depozytu, który zawierany jest w obcej walucie. Zysk uzależniony będzie wówczas od oprocentowania i różnic kursowych.
Stałe i zmienne oprocentowanie
Oprocentowanie lokat może być zmienne, jak również stałe. Oznacza, że w przypadku oprocentowania:
- Zmiennego – zyski będą zależne od wahania stóp procentowych. Dlatego też, wraz ze wzrostem lub spadkiem stóp procentowych, oprocentowanie spada bądź wzrasta. Oznacza to, że w przypadku zmiennego oprocentowania klient może zarobić mniej lub więcej,
- Stałego – daje to bowiem możliwość obliczenia w chwili założenia lokaty jaki klient otrzyma zysk. W trakcie trwania depozytu oprocentowanie nie ulega zmianie i nie jest zależne od wahań stóp procentowych.
Zapadalność lokaty
Lokaty są jednym z najbardziej popularnych produktów bankowych, które pozwalają pomnożyć oszczędności klienta. Niemniej jednak, klient decydujący się na założenie lokaty winien się zapoznać z terminem zapadalności lokaty.
Zapadalność lokaty to bowiem wskazany w umowie ostatni dzień jej obowiązywania. Zatem umowa zawarta na 3 miesiące w dniu 1 sierpnia, kończy się 31 października i jest to jej termin zapadalności. W momencie wcześniejszego zakończenia umowy klient zazwyczaj traci naliczone odsetki. Natomiast, w dniu zapadalności możliwe będzie, bez ryzyka utraty odsetek, wypłacić cały zamrożony dotychczas depozyt. Ważne podkreślania jest fakt, że umowa może zostać oczywiście przedłużona bez utraty naliczonych już odsetek według określonej stopy procentowej.
Zapadalność lokaty, a dostępność środków
Niewątpliwie, brak możliwości wypłaty zamrożonego kapitału bez utraty zgromadzonych odsetek stanowi poważny minus tego typu umów. W praktyce oznacza to bowiem, że dostęp do oszczędności przez pewien czas jest mocno ograniczony. Sytuacja ta może być niezwykle uciążliwa w stosunku do długoterminowych lokat i sytuacji losowych, jak na przykład choroba czy wypadek. Dobrym sposobem może się wówczas okazać lokata krótkoterminowa, która pozwoli na zachowanie odsetek i szybszy dostęp z powrotem do środków oszczędnościowych. Jeśli klient będzie zmuszony wypłacić wcześniej kapitał to na pewno straci mniej, aniżeli w przypadku lokaty długoterminowej. Dużą zaletą krótkoterminowych lokat jest, niewątpliwie, możliwość kapitalizacji odsetek. W praktyce oznacza to bowiem, że klient przy zawarciu kolejnej umowy będzie mógł odsetki dopisać do kapitału i tym samym będą generowały dalszy zysk.
Zapadalność lokaty, a warunki rynkowe
Warunki rynkowe mają ogromny wpływ na oprocentowanie lokat. Stop procentowe Narodowego Banku Polskiego, wskaźnik WIBOR, gospodarka w kraju i na świecie, jak również rosnąca inflacja wpływają na wysokość odsetek obowiązujących w danym banku. Z upływem czasu zmieniają się bowiem wartości czynników, które wpływają na wysokość oprocentowania i tym samym zmianie ulegają zyski.
Na wpływ warunków rynkowych w odniesieniu do zapadalności lokaty większą podatność posiadają lokaty mające stałe oprocentowanie. Zatem należy rozpatrzyć dwa aspekty. W pierwszym postępuje wzrost inflacji, stóp procentowych, wskaźnik WIBOR. To bowiem powoduje, że ich wzrost rzutuje na zwiększenie oprocentowania na lokatach bankowych. Sondaże dowodzą bowiem, że w takiej sytuacji większe korzyści płyną z zawarcia lokaty krótkoterminowej, która będzie mogła zostać odnowiona na warunkach odpowiadającym aktualnym warunkom rynkowym. Oznacza to, że wybór długoterminowej lokaty będzie generował straty po stronie klienta, który wybierając oprocentowanie zmienne lub lokatę krótkoterminową mógłby otrzymać większe zyski.
Drugim aspektem jest znaczy spadek wartości czynników, które rzutuje na oprocentowanie lokat. W tej sytuacji spadek również będzie dotyczył oprocentowania lokat. W praktyce oznacza to, że nowe umowy, jak i umowy mające zmienne oprocentowanie charakteryzować się będą mniejszym oprocentowanie, a więc niekorzystnym zyskiem.
